To Bardziej Skomplikowane

#17 - Natura Światła, Komputery Kwantowe, Attofizyka | prof. Maciej Lewenstein

Światło od zawsze fascynowało ludzi — myślę, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak niezbędne jest do życia. Jednak odkrycia naukowe i badania nad światłem pokazały nam, że jego natura jest nie tylko dziwna — mam tu oczywiście na myśli kwantowe zachowania fotonów — ale także, że może ono mieć szerokie zastosowanie w technice, czy to w przesyle informacji, czy np. w obliczeniach kwantowych.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Maciejem Lewensteinem właśnie o świetle, komputerach kwantowych, attofizyce, a także o obecnym stanie fizyki jako takiej.----------Maciej Lewenstein jest profesorem fizyki, zajmującym się między innymi optyką kwantową, komputerami kwantowymi, ultrazimnymi gazami oraz attofizyką (czyli fizyką bardzo krótkich i szybkich impulsów). To szeroko cytowany badacz, którego prace publikowane były w najlepszych światowych czasopismach. Jest także laureatem wielu nagród i jednym z najczęściej cytowanych naukowców.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Lewenstein----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:11 Czym jest światło?03:47 Splątanie kwantowe08:35 Komputery kwantowe15:55 Architektury komputerów kwantowych23:43 Fizyka attosekund33:54 Ogólny stan fizyki---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#16 - Jak działa umysł, pamięć i uczenie się? | prof. Leszek Kaczmarek

Zrozumienie działania ludzkiego mózgu wydaje się być jednym z najważniejszych, ale także najtrudniejszych wyzwań naukowych, przed jakimi stoimy. Trudność tego zadania wynika oczywiście z ogromnego skomplikowania tego narządu, ale łatwo zauważyć, że tylko dogłębne poznanie jego funkcjonowania może pozwolić nam leczyć ogromną liczbę problemów wynikających z jego nieprawidłowego działania — problemów, które ostatecznie wpływają nie tylko na jednostki, ale i całe społeczeństwa. Wydaje się, że jedną z najistotniejszych cech naszego mózgu jest jego zdolność do uczenia się i zapamiętywania, wynikająca z tzw. neuroplastyczności. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Leszkiem Kaczmarkiem właśnie o neuroplastyczności, molekularnych mechanizmach działania mózgu, a także o tym, jak wyglądają takie badania i w jaki sposób mogą one wpłynąć na nasze życie.---------Leszek Kaczmarek jest profesorem i kierownikiem Pracowni Neurobiologii w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego. Zajmuje się badaniem roli genów w procesach uczenia się, pamięci oraz plastyczności synaptycznej. Jego prace koncentrują się także na zaburzeniach neurologicznych, takich jak padaczka, autyzm, schizofrenia czy uzależnienia. Jest także autorem ponad 200 szeroko cytowanych publikacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Leszek_Kaczmarek----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:26 Umysł, Pamięć i biologia molekularna16:16 Synapsy i geny biorące udział w procesie uczenia24:41 Mechanizm uczenia w całym mózgu25:44 Uczenie a pamięć27:44 Jak prowadzi się badania35:14 Zastosowanie badań42:53 Neuroplastyczność a choroby umysłowe53:47 Emergencja i złożoność mózgu-------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#15 - AI, Mózg, Interfejsy mózg-komputer, Wpływ technologii na społeczeństwo | prof. Piotr Durka

Trzeba przyznać, że żyjemy w ciekawych czasach.Z jednej strony jesteśmy świadkami niesamowitego rozwoju nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji, a z drugiej — wydaje się, że te innowacje nieuchronnie tworzą nowe problemy społeczne.Do tego dochodzi rosnąca wiedza o naszym mózgu oraz intensywny rozwój interfejsów mózg–komputer — wszystko to sprawia, że coraz częściej pojawiają się pytania i spekulacje rodem z filmów czy książek science fiction.
W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o tych spekulacjach: o sztucznej inteligencji, ludzkim mózgu, interfejsach mózg–komputer, a także o wpływie nowych technologii na społeczeństwo — z prof. Piotrem Durką.----------Piotr Durka jest profesorem na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie jego praca przyczyniła się do powstania pierwszych polskich interfejsów mózg–komputer.Jest również współtwórcą pierwszych na świecie pełnych studiów z zakresu neuroinformatyki oraz prowadzi badania nad zaburzeniami świadomości (m.in. we współpracy z Kliniką „Budzik”).To także aktywny popularyzator wiedzy — w internecie można znaleźć jego wykłady, rozmowy w podcastach i debaty.Strona: https://www.fuw.edu.pl/~durka/Omawiany artykuł: https://www.ptf.net.pl/index.php/PF76...----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy m.in. o: sztucznej inteligencji, podobieństwach między SI a ludzkim mózgiem, interfejsach mózg–komputer, zagrożeniach związanych z rozwojem SI, tym, czy w dobie zalewu informacji da się jeszcze wyodrębnić prawdę, kryzysie reprodukcji w nauce, i wielu innych tematach.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp i zapowiedź gościa00:01:42 Sztuczna inteligencja00:09:34 Ograniczenia AI00:13:32 Różnice między AI a mózgiem00:19:11 Obecne badania nad mózgiem00:24:06 Interfejsy mózg-komputer00:35:51 Obustronna komunikacja00:39:21 Czytanie myśli?00:52:47 Zagrożenia AI00:59:39 Problem weryfikacji prawdy01:12:22 Problem reprodukcji w nauce

#14 - Sztuczna Inteligencja: Historia i Przyszłość | prof. Ryszard Tadeusiewicz

Termin sztuczna inteligencja nie ma jeszcze nawet 70 lat za to ma już za sobą dość burzliwą historię. Jest to historia nadziei i zawodów, udanych i nieudanych prób, ale także ciągłego rozwoju, który ostatecznie doprowadził do stworzenia algorytmów i systemów, którym coraz trudniej odmówić określenia inteligentne.  W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o historii sztucznej inteligencji z prof. Ryszardem Tadeusiewiczem.----------Ryszard Tadeusiewicz jest naukowcem od lat związanym z AGH w Krakowie, której był trzykrotnym rektorem. Specjalizuje się w sieciach neuronowych a także od lat popularyzuje naukę. Jest autorem licznych książek i artykułów na temat sztucznej inteligencji, laureatem nagród i odznaczeń oraz członkiem wielu organizacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Tadeusiewicz----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o początkach współcześnie rozumianej sztucznej inteligencji, Teście Turinga, pierwszych systemach, perceptronie, tzw. zimie sztucznej inteligencji, algorytmie propagacji wstecznej, różnych architekturach sieci neuronowych, a także o współczesnym stanie i przyszłości tej dziedziny nauki.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:21 Początek AI i Test Turinga00:04:33 Pierwsze systemy AI00:07:49 General Problem Solver i Zima AI00:09:36 Perceptron00:25:13 Krytyka Perceptronu i Algorytm Wstecznej Propagacji00:32:02 Problemy z Algorytmem Wstecznej Propagacji Błędów00:36:25 Emergencja00:40:25 Uczenie nienadzorowane (sieci Hopfielda)00:47:16 Łączenie różnych architektur00:48:38 Dalszy rozwój00:53:30 Droga do AGI?00:57:24 Wyzwania----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#13 - Sztuczna Inteligencja: Zagrożenia i Świadomość | prof. Tomasz Trzciński

Temat sztucznej inteligencji jest obecnie jednym z najgorętszych zagadnień. Myślę, że każdy, kto śledzi rozwój tej technologii, zna uczucie jednoczesnej ekscytacji tym, co udało się dotychczas osiągnąć, połączonej z nutką strachu przed konsekwencjami i potencjalnymi zagrożeniami.Z jednej strony możemy upatrywać w tej technologii rozwiązania wielu ludzkich problemów, ale z drugiej strony coraz bardziej realne stają się zagrożenia wynikające z jej szerokiego zastosowania. Dodatkowo pojawiają się pytania natury filozoficznej – czy te systemy są faktycznie inteligentne, a także czy mogą posiadać świadomość.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać zarówno o zagrożeniach, jak i o bardziej filozoficznych aspektach współczesnych algorytmów uczenia maszynowego z prof. Tomaszem Trzcińskim.----------Tomasz Trzciński jest specjalistą w dziedzinie uczenia maszynowego oraz profesorem na Politechnice Warszawskiej, gdzie kieruje zespołem zajmującym się widzeniem maszynowym CVLab. Oprócz działalności akademickiej posiada także bogate doświadczenie badawcze i przemysłowe, zdobyte podczas wielu staży, m.in. na Uniwersytecie Stanforda, a także pracy w Google, Qualcomm i Telefónice. Obecnie pełni również funkcję głównego naukowca (Chief Scientist) i jest współwłaścicielem firmy Tooploox, zajmującej się wdrażaniem sztucznej inteligencji w biznesie.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Trzci%C5%84skiStrona: https://cvlab.ii.pw.edu.pl/ttrzcins/index-pl.html----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o zagrożeniach i ograniczeniach obecnych systemów sztucznej inteligencji, problemie danych, a także perspektywach oraz wyścigu do stworzenia ogólnej sztucznej inteligencji. Poruszamy również kwestię alignmentu, zmian społecznych związanych z rozwojem algorytmów uczenia maszynowego, a także temat tego, czy te systemy mogą być świadome i jak może wyglądać ich dalszy rozwój.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:48 Spektrum zagrożeń00:03:55 Kontrola przy braku zrozumienia00:06:30 Ograniczenia modeli AI00:09:50 Problem danych00:11:51 Rozumienie świata przez modele00:15:53 Możliwość osiągnięcia AGI00:22:42 Modele reasoningowe (rozumujące)00:23:44 Problem alignmentu (dopasowania wartości)00:29:19 Kontrola superinteligencji i AGI00:31:29 Udział AI w codziennym życiu00:34:11 Edukacja w dobie AI00:39:51 Dlaczego modele nie mówią "nie wiem"?00:48:09 Świadomość modeli AI00:59:20 Przetwarzanie informacji a społeczeństwo01:02:45 Obiecujące kierunki rozwoju----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#12 - Demokracja: Czy może być bardziej sprawiedliwa? | Matematyka a wybór społeczny | prof. Piotr Skowron

Czy demokracja lub ogólnie wybór społeczny może być bardziej sprawiedliwy? Myślę, że wielu z nas nie zastanawia się nad tym i wychodzi z założenia, że po prostu idziemy głosować, głosy są liczone, a na tej podstawie dokonywany jest wybór. Jednak pojawia się pytanie – jak dokładnie liczone są te głosy? Okazuje się, że można opracować metody uznawane za lepsze lub bardziej sprawiedliwe niż te, które są obecnie stosowane. Ale na czym polegają te metody i co to oznacza, że są lepsze i bardziej sprawiedliwe? O tym miałem przyjemność porozmawiać w tym odcinku podcastu z Piotrem Skowronem.
Piotr Skowron to profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista w dziedzinie obliczeniowej teorii wyboru społecznego, szczególnie w zakresie wyborów komitetów i budżetów partycypacyjnych. Jest współautorem metody równych udziałów – proporcjonalnej metody wyborczej, która znalazła zastosowanie m.in. w Wieliczce, Świeciu, Aarau i Assen. Jest laureatem wielu nagród, w tym prestiżowej Social Choice and Welfare Prize oraz Nagrody Naukowej "Polityki". Jego badania łączą teorię gier, sprawiedliwy podział zasobów oraz algorytmy aproksymacyjne.
Linki:Strona Piotra: https://duch.mimuw.edu.pl/~ps219737/Metoda równych udziałów: https://equalshares.net/pl/W tym odcinku podcastu rozmawiamy o obliczeniowej teorii wyboru społecznego, sprawiedliwości, metodzie równych udziałów, praktycznych zastosowaniach w wyborach, bezpieczeństwie alternatywnych metod wyboru i liczenia głosów, oporze społecznym przed zmianami i wielu innych zagadnieniach.
Rozdziały:
00:00 Wstęp01:34 Obliczeniowa teoria wyboru społecznego04:31 Alternatywne metody wyborcze05:52 Problemy obecnego systemu07:39 Cele teorii wyboru społecznego09:11 Zastosowanie innych systemów wyborczych12:46 Dlaczego są lepsze i bardziej sprawiedliwe?15:40 Problemy z metodą używaną w Polsce17:07 Metoda równych udziałów i jej zastosowania31:32 Jak działa metoda równych udziałów34:15 Kwestia finansowania dużych inwestycji35:29 Wiedza wyborcy37:28 Satysfakcja wyborców38:34 Krytyka metody41:39 Opór przed innowacjami44:30 Koszty wprowadzenia i odpowiedzialność47:04 Świadomość społeczna alternatywnych metod48:39 Technologia demokracji51:37 Błędne decyzje wyborców53:23 Podsumowanie

#11 - Modelowanie Rzeczywistości: Wyzwania, Chaos, Emergencja, Wiarygodność | prof. Jacek Banasiak

Myślę, że do wartości i siły matematyki nikogo nie trzeba przekonywać. Każdy zdaje sobie sprawę, że ta dziedzina stanowi fundament współczesnej technologii, odkryć naukowych i jest nieodłączną częścią naszego zrozumienia świata. Jednak sądzę, że nie każdy może zdawać sobie sprawę, że mówiąc o matematyce, często mamy na myśli modele matematyczne – czyli to, jak za pomocą matematyki możemy opisywać różne zjawiska, czy to fizyczne, biologiczne, czy inżynieryjne. I właśnie o tym, co można powiedzieć o takich modelach matematycznych oraz jaki jest ich związek z naszym światem, miałem przyjemność porozmawiać z prof. Jackiem Banasiakiem.----------Jacek Banasiak jest profesorem matematyki w Instytucie Matematyki Politechniki Łódzkiej, a także kierownikiem katedry badawczej zajmującej się modelami matematycznymi na University of Pretoria. Jest autorem wielu monografii, wykładów i kursów, a także laureatem nagród, w tym nagrody za najlepszą pracę z matematyki stosowanej oraz za znaczące osiągnięcia naukowe. Jego badania koncentrują się na matematyce stosowanej, w szczególności na teorii półgrup, analizie asymptotycznej, biologii matematycznej oraz równaniach różniczkowych i różnicowych.O gościu odcinka: https://en.wikipedia.org/wiki/Jacek_Banasiakhttps://p.lodz.pl/nauka/najwybitniejsi-naukowcy-w-pl/prof-dr-hab-inz-jacek-banasiak----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o tym, czym są modele matematyczne, jakie wyzwania wiążą się z modelowaniem, matematyce jako języku nauki, teorii chaosu, emergencji, o tym, czy możemy ufać modelom matematycznym, np. w kontekście epidemiologicznym, oraz wielu innych zagadnieniach.---------Rozdziały:00:00 Wstęp01:45 Czym się różni system od modelu?02:38 Tworzenie modeli03:48 Matematyka jako język05:40 Złożoność modeli - przykłady i kluczowe aspekty13:28 Granice modeli16:18 Modele nieliniowe20:22 Determinizm w fizyce21:56 Chaos w modelach26:18 Epidemiologia a chaos33:19 Emergencja w modelach40:44 Wiarygodność modeli matematycznych45:27 Czy matematyka jest odkrywana czy wymyślana?---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#10 - Zmiana Klimatu: Nauka, polityka i przyszłość | prof. Anita Bokwa

Temat zmian klimatu jest w naszych czasach dosyć kontrowersyjny, przede wszystkim dlatego, że mamy tu do czynienia nie tylko z kwestiami samej wiedzy naukowej o klimacie, ale także w ogromnej mierze z polityką i różnymi poglądami na to, co powinniśmy z tą wiedzą zrobić. Najczęściej to właśnie polityka wokół tego tematu — z wielu, w dużej mierze zrozumiałych względów — dzieli ludzi i sprawia, że trudno jest przyjąć jakąś w miarę racjonalną postawę. Dlatego w dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Anitą Bokwą zarówno o naukowej wiedzy, jaką posiadamy na temat zmian klimatu, jak i o kwestiach społecznych związanych z tym zagadnieniem.----------Anita Bokwa od lat zajmuje się badaniami klimatu i pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie pełni również funkcję dyrektora tego instytutu.https://pl.wikipedia.org/wiki/Anita_Bokwa----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o obecnej wiedzy naukowej na temat klimatu, wiarygodności modeli klimatycznych, wpływie człowieka, ale także o polityce klimatycznej, gospodarczych aspektach oraz podejściu ludzi do tego zagadnienia i potencjalnych rozwiązaniach niektórych problemów społecznych.
Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:25 Wiarygodność modeli klimatycznych00:13:44 Globalny wzrost temperatury00:15:51 Konsekwencje pogodowe zmiany klimatu00:23:47 Wpływ człowieka00:34:22 Stan wiedzy i możliwości badania klimatu00:38:44 Możliwość wystąpienia punktu krytycznego00:39:43 Zmiana klimatu a polityka00:43:07 Gdzie jesteśmy ze zmianami klimatu?00:47:06 Czy widzimy wpływ polityki klimatycznej?00:51:29 Wpływ zanieczyszczeń00:54:57 Energia, emisje i atom01:00:15 Współczesna ekonomia i potrzeby ludzkie01:12:39 Możliwość przewartościowania w społeczeństwie01:26:30 Gdzie poszukiwać wartości?01:32:44 Przyszłość i na co się przygotować?
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#9 - Wolna Wola: Dlaczego warto ją porzucić? | Odpowiedź na komentarze

Wiele osób martwi się, że porzucając koncepcję wolnej woli, tracimy istotny aspekt naszego człowieczeństwa, co może prowadzić do negatywnych zmian społecznych, nihilizmu, amoralnych zachowań, a także problemów w postrzeganiu nie tylko innych ludzi, ale i nas samych. Czy można nadać sens naszemu życiu, jeśli naprawdę zaakceptujemy, że nie mamy wolnej woli? W dzisiejszym odcinku, odpowiadając na komentarze, które pojawiły się pod moimi podcastami na temat wolnej woli, postaram się pokazać, dlaczego porzucenie tej idei jest w rzeczywistości bardzo korzystne zarówno z indywidualnego, jak i społecznego punktu widzenia a obawy, o których wspomniałem, nie są tak naprawdę zasadne, jeśli bliżej przyjrzymy się problemowi. Co więcej, odrzucenie tej koncepcji może pomóc w zmianie perspektywy oraz w wywołaniu bardziej racjonalnego i trzeźwego spojrzenia na to, kim jesteśmy i jaka może być nasza rola w tym skomplikowanym świecie. Odpowiadając na komentarze, postaram się pokazać w praktyce argumenty, które przytaczam w pierwszych dwóch odcinkach podcastu, i które, w moim mniemaniu, jednoznacznie dowodzą, że koncepcja wolnej woli nie tylko nie jest potrzebna, ale sama w sobie jest całkowicie sprzeczna z nauką i tak naprawdę nie ma żadnego sensu.----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:09 Podziękowania i informacje o podcaście02:46 Ostrzenie i problem z definicją03:59 Naukowa perspektywa06:39 Perspektywa wewnętrznego doświadczenia10:10 Kilka ważnych wniosków12:10 Komentarz 1: Idealna koncepcja dla nierobów, cwaniaków i oszustów?17:34 Komentarz 2: Wolna wola a wybór21:58 Komentarz 3: Alkoholizm a wolna wola27:39 Komentarz 4: Problem z determinizmem i mechaniką kwantową30:57 Komentarz 5: Przestępcy a wolna wola33:36 Komentarz 6: Przekonywanie argumentami36:40 Komentarz 7: Dlaczego całkowicie odrzucam wolną wolę?----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#8 - Powstanie Wszechświata: Co wiemy o jego początkach? | prof. Krzysztof Turzyński

Myślę, że każdy z nas od czasu do czasu zastanawia się: skąd się to wszystko wzięło? Jako ludzie ewidentnie mamy potrzebę wyjaśnienia naszego istnienia, bo przez tysiące lat powstało tysiące opowieści na ten temat. Współcześnie jedną z takich historii pomaga nam opowiedzieć nauka, gdzie mamy do czynienia już nie tylko z wyobraźnią ludzką, ale wyobraźnią wspartą eksperymentalnymi dowodami. Oczywiście w tak opowiedzianej historii dalej są luki. I właśnie o tym, co obecnie wiemy o powstaniu wszechświata, a gdzie zaczynają się hipotezy, miałem przyjemność porozmawiać z prof. Krzysztofem Turzyńskim.----------Krzysztof Turzyński jest fizykiem teoretycznym pracującym na Uniwersytecie Warszawskim. Specjalizuje się w kosmologii i fizyce cząstek elementarnych, szczególnie w kontekście ewolucji wszechświata. Jest także popularyzatorem nauki. Był zastępcą redaktora naczelnego magazynu „Delta” a obecnie jest redaktorem naczelnym kwartalnika „Postępy Fizyki”. Prowadzi także swój kanał na YouTube z wykładami, a w internecie można znaleźć jego wystąpienia oraz artykuły.----------W tym odcinku rozmawiamy o początkach wszechświata, a także o kolejnych etapach jego ewolucji: jak doszło do powstania atomów, mikrofalowym promieniowaniu tła, kwantowej grawitacji, ciemnej materii i energii, teorii inflacji kosmologicznej, antymaterii i wielu innych tematach.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:28 Skąd wiemy, że Wszechświat miał początek?00:06:43 Jak badać Wszechświat00:10:53 Punkt 000:15:20 Nukleosynteza - powstanie atomów00:27:06 Mikrofalowe promieniowanie tła00:32:35 Historia odkrycia mikrofalowego promieniowania tła00:35:03 Ciemna materia00:49:27 Teoria inflacji01:03:23 Ciemna energia01:06:12 Kwantowa grawitacja01:08:06 Dysproporcja między materią a antymaterią
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/