To Bardziej Skomplikowane

#21 - Dlaczego świadomość jest tak trudnym problemem?

Temat świadomości wydaje się być jednym z najdziwniejszych zagadnień. Z jednej strony odnosi się do najważniejszej cechy naszego istnienia. W końcu wszystko, czego możemy w ogóle w życiu doświadczyć, możemy przeżyć tylko będąc świadomi. Z drugiej strony — nie mamy obecnie dobrego wytłumaczenia, czym jest świadomość ani jak powstaje, a to sprawia, że naukowcy i filozofowie opracowali dziesiątki, jeśli nie setki różnych teorii. W dzisiejszym odcinku chciałbym pokazać, dlaczego problem świadomości jest tak trudny z naukowego punktu widzenia, a także jak ta trudność prowadzi do teorii, które mogą wydawać się wręcz całkowicie szalone. Myślę, że to także temat, który świetnie pokazuje, jak nasze intuicje potrafią kierować naszym myśleniem — ale też to, jak postawa, którą przyjmujemy wobec jeszcze niepoznanego, może zmieniać nasze rozumienie świata.----------Kilka linków do różnych materiałów:- Podcast z prof. Michałem Wierzchoniem:https://youtu.be/ffxJVw93rKA- Dokument o fundamentalnym podejściu do świadomości: https://www.amazon.com/Lights-Understanding-Consciousness-Understand-Universe/dp/B0DL6P87MH- Książka o inteligencji roślin : https://www.amazon.com/Light-Eaters-Unseen-Intelligence-Understanding/dp/0063073854- Notatki prof. Ducha o świadomości które pokazują złożoność zagadnienia:https://is.umk.pl/~duch/Wyklady/Kog/25-swiadomosc.htm-----------Rozdziały:00:00 Wstęp00:59 Czy warto myśleć o świadomości?05:20 Definicja i trudny problem świadomości07:14 Świadomość a przetwarzanie informacji10:56 Czy można sprawdzić, że dany system ma świadomość?14:37 Pochodzenie intuicji15:25 Świadomość jako coś fundamentalnego?18:50 Różne postawy wobec niepoznanego----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#20 - Teoria strun i związek fizyki z matematyką | prof. Piotr Sułkowski

Myślę, że każdy z nas chciałby wiedzieć, czy nasz wszechświat da się wytłumaczyć jedną spójną teorią. Fizykom już niejednokrotnie udało się dokonać tak zwanej unifikacji i połączyć pewne niezależne od siebie teorie w jedną. Jednak wciąż nieosiągalnym wyzwaniem pozostaje połączenie grawitacji z fizyką kwantową. I tutaj pojawia się teoria strun, która przez długi czas była jedną z najpoważniejszych kandydatek do osiągnięcia tego celu — jednak mierzy się ona również z kontrowersjami i własnymi problemami. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Piotrem Sułkowskim właśnie o teorii strun, a także o związkach matematyki z fizyką.---------Piotr Sułkowski jest profesorem fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim, kierownikiem Katedry Kwantowej Fizyki Matematycznej, a także pracownikiem California Institute of Technology. Jego zainteresowania obejmują fizykę matematyczną, kwantową teorię pola oraz teorię strun. Jest także nagradzanym popularyzatorem nauki i twórcą portalu „Zapytaj Fizyka”.Strona: https://psulkows.fuw.edu.pl/Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Su%C5%82kowski"Zapytaj Fizyka": https://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/--------Rozdziały:00:00 Wstęp01:44 Czym jest teoria strun?07:41 Wymiary w teorii strun12:55 Teoria M15:59 Zasada holograficzna i kompaktyfikacja18:30 Supersymetria19:47 Testowalność22:48 Związek fizyki z matematyką25:23 Piękno matematyczne jako drogowskaz28:04 Teoria węzłów31:31 Wszechobecność matematyki33:36 Czy teoria strun może być teorią wszystkiego?37:24 Dane doświadczalne--------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#19 - Czy świadomość można badać naukowo? | prof. Michał Wierzchoń

Świadomość stanowi jeden z największych otwartych problemów naukowych. Każdy z nas wie, jak to jest być świadomym, jako że to jedyny stan, w którym w ogóle mogą pojawiać się jakiekolwiek wewnętrzne doświadczenia. A jednak — z naukowego punktu widzenia — wciąż bardzo trudno odpowiedzieć na pytanie, jakie mechanizmy stoją za pojawieniem się świadomości i dlaczego w ogóle taki stan wsytępuje. Nie oznacza to jednak, że nie da się go badać — i właśnie o tym, co i jak możemy badać, a także na czym polega trudność prowadzenia badań nad świadomością, miałem przyjemność porozmawiać z prof. Michałem Wierzchoniem.---------Michał Wierzchoń jest profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, psychologiem, badaczem świadomości a także kierownikiem Centrum Badań Świadomości (C- Lab). Jest również dyrektorem Centrum Badań Mózgu UJ – interdyscyplinarnej jednostki, której celem jest lepsze zrozumienie działania mózgu, badanie procesów poznawczych, emocjonalnych,   świadomościowych, ale też rozwój nowych metod diagnostyki i terapii. Jest także popularyzatorem nauki.https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Wierzcho%C5%84C-lab: https://c-lab.pl/Centrum Badań Mózgu: https://cbm.uj.edu.pl/--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:15 Czym jest świadomość? 00:05:22 Trudny i łatwy problem świadomości00:12:09 Medtody weryfikacji świadomego doświadczenia00:19:19 Eksperyment z rozdzieleniem półkul00:25:59 Badania i substytucja sensoryczna00:37:30 Świadmość a przewaga ewolucyjna 00:44:05 Granice świadomości00:52:28 Sztuczna inteligencja a świadomość01:01:18 Kierunki rozwoju badań (hierarchiczna teoria świadomości)----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
 

#18 - Wpływ jelit na funkcje poznawcze, Mikrobiota, Oś jelito-mózg | prof. Aneta Brzezicka

Myślę, że większość z nas spotkała się z określeniem „drugi mózg”, odnoszącym się do ogromnej liczby komórek nerwowych znajdujących się w jelitach. Okazuje się jednak, że komunikacja między jelitami a mózgiem jest znacznie bardziej złożona – angażuje nie tylko neurony, ale również m.in układ odpornościowy i mikrobiotę jelitową, a wszystko to ma realny wpływ na nasze samopoczucie, zdrowie psychiczne i funkcje poznawcze.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Anetą Brzezicką właśnie o mechanizmach działania osi jelito–mózg, roli mikrobioty, a także o badaniach dotyczących wpływu jelit na funkcje poznawcze i psychikę.----------Aneta Brzezicka pracuje na stanowisku profesora Uniwersytetu SWPS, gdzie jako psycholog bada mechanizmy neuroplastyczności oraz wpływ czynników środowiskowych na pamięć roboczą i funkcje poznawcze. Kieruje również Centrum Badań Neuropoznawczych, w którym prowadzi m.in. badania nad związkiem między mózgiem, mikrobiotą jelitową a procesami poznawczymi. Jest także autorką licznych publikacji naukowych w prestiżowych czasopismach oraz popularyzatorką wiedzy.Linki:SWPS: https://swps.pl/aneta-brzezickaZdjęcia neuronów:https://www.gregadunn.com/microetchings/brainbow-hippocampus/https://neuromorpho.org/---------Rozdziały:00:00:00 Wstęp  00:01:22 Mechanizmy osi jelito–mózg (wyjaśnienie badań)  00:07:06 Rodzaje wpływu i badania na zwierzętach  00:14:48 Rodzaje komunikacji (układ nerwowy jelitowy)  00:21:22 Czym jest mikrobiota  00:28:16 Wpływ diety na mikrobiotę  00:33:05 Komunikacja mikrobioty z mózgiem  00:36:43 Jelita a funkcje poznawcze  00:47:04 Czy któryś mechanizm jest ważniejszy?  00:53:12 Wpływ mikrobioty na zachowanie  00:56:54 Dalsze kierunki badań  00:59:10 Choroba Alzheimera a mikrobiota  01:00:59 Interwencje dietetyczne  --------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#17 - Natura Światła, Komputery Kwantowe, Attofizyka | prof. Maciej Lewenstein

Światło od zawsze fascynowało ludzi — myślę, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak niezbędne jest do życia. Jednak odkrycia naukowe i badania nad światłem pokazały nam, że jego natura jest nie tylko dziwna — mam tu oczywiście na myśli kwantowe zachowania fotonów — ale także, że może ono mieć szerokie zastosowanie w technice, czy to w przesyle informacji, czy np. w obliczeniach kwantowych.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Maciejem Lewensteinem właśnie o świetle, komputerach kwantowych, attofizyce, a także o obecnym stanie fizyki jako takiej.----------Maciej Lewenstein jest profesorem fizyki, zajmującym się między innymi optyką kwantową, komputerami kwantowymi, ultrazimnymi gazami oraz attofizyką (czyli fizyką bardzo krótkich i szybkich impulsów). To szeroko cytowany badacz, którego prace publikowane były w najlepszych światowych czasopismach. Jest także laureatem wielu nagród i jednym z najczęściej cytowanych naukowców.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Lewenstein----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:11 Czym jest światło?03:47 Splątanie kwantowe08:35 Komputery kwantowe15:55 Architektury komputerów kwantowych23:43 Fizyka attosekund33:54 Ogólny stan fizyki---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#16 - Jak działa umysł, pamięć i uczenie się? | prof. Leszek Kaczmarek

Zrozumienie działania ludzkiego mózgu wydaje się być jednym z najważniejszych, ale także najtrudniejszych wyzwań naukowych, przed jakimi stoimy. Trudność tego zadania wynika oczywiście z ogromnego skomplikowania tego narządu, ale łatwo zauważyć, że tylko dogłębne poznanie jego funkcjonowania może pozwolić nam leczyć ogromną liczbę problemów wynikających z jego nieprawidłowego działania — problemów, które ostatecznie wpływają nie tylko na jednostki, ale i całe społeczeństwa. Wydaje się, że jedną z najistotniejszych cech naszego mózgu jest jego zdolność do uczenia się i zapamiętywania, wynikająca z tzw. neuroplastyczności. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Leszkiem Kaczmarkiem właśnie o neuroplastyczności, molekularnych mechanizmach działania mózgu, a także o tym, jak wyglądają takie badania i w jaki sposób mogą one wpłynąć na nasze życie.---------Leszek Kaczmarek jest profesorem i kierownikiem Pracowni Neurobiologii w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego. Zajmuje się badaniem roli genów w procesach uczenia się, pamięci oraz plastyczności synaptycznej. Jego prace koncentrują się także na zaburzeniach neurologicznych, takich jak padaczka, autyzm, schizofrenia czy uzależnienia. Jest także autorem ponad 200 szeroko cytowanych publikacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Leszek_Kaczmarek----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:26 Umysł, Pamięć i biologia molekularna16:16 Synapsy i geny biorące udział w procesie uczenia24:41 Mechanizm uczenia w całym mózgu25:44 Uczenie a pamięć27:44 Jak prowadzi się badania35:14 Zastosowanie badań42:53 Neuroplastyczność a choroby umysłowe53:47 Emergencja i złożoność mózgu-------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#15 - AI, Mózg, Interfejsy mózg-komputer, Wpływ technologii na społeczeństwo | prof. Piotr Durka

Trzeba przyznać, że żyjemy w ciekawych czasach.Z jednej strony jesteśmy świadkami niesamowitego rozwoju nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji, a z drugiej — wydaje się, że te innowacje nieuchronnie tworzą nowe problemy społeczne.Do tego dochodzi rosnąca wiedza o naszym mózgu oraz intensywny rozwój interfejsów mózg–komputer — wszystko to sprawia, że coraz częściej pojawiają się pytania i spekulacje rodem z filmów czy książek science fiction.
W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o tych spekulacjach: o sztucznej inteligencji, ludzkim mózgu, interfejsach mózg–komputer, a także o wpływie nowych technologii na społeczeństwo — z prof. Piotrem Durką.----------Piotr Durka jest profesorem na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie jego praca przyczyniła się do powstania pierwszych polskich interfejsów mózg–komputer.Jest również współtwórcą pierwszych na świecie pełnych studiów z zakresu neuroinformatyki oraz prowadzi badania nad zaburzeniami świadomości (m.in. we współpracy z Kliniką „Budzik”).To także aktywny popularyzator wiedzy — w internecie można znaleźć jego wykłady, rozmowy w podcastach i debaty.Strona: https://www.fuw.edu.pl/~durka/Omawiany artykuł: https://www.ptf.net.pl/index.php/PF76...----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy m.in. o: sztucznej inteligencji, podobieństwach między SI a ludzkim mózgiem, interfejsach mózg–komputer, zagrożeniach związanych z rozwojem SI, tym, czy w dobie zalewu informacji da się jeszcze wyodrębnić prawdę, kryzysie reprodukcji w nauce, i wielu innych tematach.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp i zapowiedź gościa00:01:42 Sztuczna inteligencja00:09:34 Ograniczenia AI00:13:32 Różnice między AI a mózgiem00:19:11 Obecne badania nad mózgiem00:24:06 Interfejsy mózg-komputer00:35:51 Obustronna komunikacja00:39:21 Czytanie myśli?00:52:47 Zagrożenia AI00:59:39 Problem weryfikacji prawdy01:12:22 Problem reprodukcji w nauce

#14 - Sztuczna Inteligencja: Historia i Przyszłość | prof. Ryszard Tadeusiewicz

Termin sztuczna inteligencja nie ma jeszcze nawet 70 lat za to ma już za sobą dość burzliwą historię. Jest to historia nadziei i zawodów, udanych i nieudanych prób, ale także ciągłego rozwoju, który ostatecznie doprowadził do stworzenia algorytmów i systemów, którym coraz trudniej odmówić określenia inteligentne.  W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o historii sztucznej inteligencji z prof. Ryszardem Tadeusiewiczem.----------Ryszard Tadeusiewicz jest naukowcem od lat związanym z AGH w Krakowie, której był trzykrotnym rektorem. Specjalizuje się w sieciach neuronowych a także od lat popularyzuje naukę. Jest autorem licznych książek i artykułów na temat sztucznej inteligencji, laureatem nagród i odznaczeń oraz członkiem wielu organizacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Tadeusiewicz----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o początkach współcześnie rozumianej sztucznej inteligencji, Teście Turinga, pierwszych systemach, perceptronie, tzw. zimie sztucznej inteligencji, algorytmie propagacji wstecznej, różnych architekturach sieci neuronowych, a także o współczesnym stanie i przyszłości tej dziedziny nauki.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:21 Początek AI i Test Turinga00:04:33 Pierwsze systemy AI00:07:49 General Problem Solver i Zima AI00:09:36 Perceptron00:25:13 Krytyka Perceptronu i Algorytm Wstecznej Propagacji00:32:02 Problemy z Algorytmem Wstecznej Propagacji Błędów00:36:25 Emergencja00:40:25 Uczenie nienadzorowane (sieci Hopfielda)00:47:16 Łączenie różnych architektur00:48:38 Dalszy rozwój00:53:30 Droga do AGI?00:57:24 Wyzwania----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#13 - Sztuczna Inteligencja: Zagrożenia i Świadomość | prof. Tomasz Trzciński

Temat sztucznej inteligencji jest obecnie jednym z najgorętszych zagadnień. Myślę, że każdy, kto śledzi rozwój tej technologii, zna uczucie jednoczesnej ekscytacji tym, co udało się dotychczas osiągnąć, połączonej z nutką strachu przed konsekwencjami i potencjalnymi zagrożeniami.Z jednej strony możemy upatrywać w tej technologii rozwiązania wielu ludzkich problemów, ale z drugiej strony coraz bardziej realne stają się zagrożenia wynikające z jej szerokiego zastosowania. Dodatkowo pojawiają się pytania natury filozoficznej – czy te systemy są faktycznie inteligentne, a także czy mogą posiadać świadomość.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać zarówno o zagrożeniach, jak i o bardziej filozoficznych aspektach współczesnych algorytmów uczenia maszynowego z prof. Tomaszem Trzcińskim.----------Tomasz Trzciński jest specjalistą w dziedzinie uczenia maszynowego oraz profesorem na Politechnice Warszawskiej, gdzie kieruje zespołem zajmującym się widzeniem maszynowym CVLab. Oprócz działalności akademickiej posiada także bogate doświadczenie badawcze i przemysłowe, zdobyte podczas wielu staży, m.in. na Uniwersytecie Stanforda, a także pracy w Google, Qualcomm i Telefónice. Obecnie pełni również funkcję głównego naukowca (Chief Scientist) i jest współwłaścicielem firmy Tooploox, zajmującej się wdrażaniem sztucznej inteligencji w biznesie.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Trzci%C5%84skiStrona: https://cvlab.ii.pw.edu.pl/ttrzcins/index-pl.html----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o zagrożeniach i ograniczeniach obecnych systemów sztucznej inteligencji, problemie danych, a także perspektywach oraz wyścigu do stworzenia ogólnej sztucznej inteligencji. Poruszamy również kwestię alignmentu, zmian społecznych związanych z rozwojem algorytmów uczenia maszynowego, a także temat tego, czy te systemy mogą być świadome i jak może wyglądać ich dalszy rozwój.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:48 Spektrum zagrożeń00:03:55 Kontrola przy braku zrozumienia00:06:30 Ograniczenia modeli AI00:09:50 Problem danych00:11:51 Rozumienie świata przez modele00:15:53 Możliwość osiągnięcia AGI00:22:42 Modele reasoningowe (rozumujące)00:23:44 Problem alignmentu (dopasowania wartości)00:29:19 Kontrola superinteligencji i AGI00:31:29 Udział AI w codziennym życiu00:34:11 Edukacja w dobie AI00:39:51 Dlaczego modele nie mówią "nie wiem"?00:48:09 Świadomość modeli AI00:59:20 Przetwarzanie informacji a społeczeństwo01:02:45 Obiecujące kierunki rozwoju----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#12 - Demokracja: Czy może być bardziej sprawiedliwa? | Matematyka a wybór społeczny | prof. Piotr Skowron

Czy demokracja lub ogólnie wybór społeczny może być bardziej sprawiedliwy? Myślę, że wielu z nas nie zastanawia się nad tym i wychodzi z założenia, że po prostu idziemy głosować, głosy są liczone, a na tej podstawie dokonywany jest wybór. Jednak pojawia się pytanie – jak dokładnie liczone są te głosy? Okazuje się, że można opracować metody uznawane za lepsze lub bardziej sprawiedliwe niż te, które są obecnie stosowane. Ale na czym polegają te metody i co to oznacza, że są lepsze i bardziej sprawiedliwe? O tym miałem przyjemność porozmawiać w tym odcinku podcastu z Piotrem Skowronem.
Piotr Skowron to profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista w dziedzinie obliczeniowej teorii wyboru społecznego, szczególnie w zakresie wyborów komitetów i budżetów partycypacyjnych. Jest współautorem metody równych udziałów – proporcjonalnej metody wyborczej, która znalazła zastosowanie m.in. w Wieliczce, Świeciu, Aarau i Assen. Jest laureatem wielu nagród, w tym prestiżowej Social Choice and Welfare Prize oraz Nagrody Naukowej "Polityki". Jego badania łączą teorię gier, sprawiedliwy podział zasobów oraz algorytmy aproksymacyjne.
Linki:Strona Piotra: https://duch.mimuw.edu.pl/~ps219737/Metoda równych udziałów: https://equalshares.net/pl/W tym odcinku podcastu rozmawiamy o obliczeniowej teorii wyboru społecznego, sprawiedliwości, metodzie równych udziałów, praktycznych zastosowaniach w wyborach, bezpieczeństwie alternatywnych metod wyboru i liczenia głosów, oporze społecznym przed zmianami i wielu innych zagadnieniach.
Rozdziały:
00:00 Wstęp01:34 Obliczeniowa teoria wyboru społecznego04:31 Alternatywne metody wyborcze05:52 Problemy obecnego systemu07:39 Cele teorii wyboru społecznego09:11 Zastosowanie innych systemów wyborczych12:46 Dlaczego są lepsze i bardziej sprawiedliwe?15:40 Problemy z metodą używaną w Polsce17:07 Metoda równych udziałów i jej zastosowania31:32 Jak działa metoda równych udziałów34:15 Kwestia finansowania dużych inwestycji35:29 Wiedza wyborcy37:28 Satysfakcja wyborców38:34 Krytyka metody41:39 Opór przed innowacjami44:30 Koszty wprowadzenia i odpowiedzialność47:04 Świadomość społeczna alternatywnych metod48:39 Technologia demokracji51:37 Błędne decyzje wyborców53:23 Podsumowanie