To Bardziej Skomplikowane

#34 - Czy stałe fizyczne naprawdę są stałe? W poszukiwaniu Nowej Fizyki | prof. Piotr Wcisło

Mechanika kwantowa i oparte na niej teorie, takie jak Model Standardowy, to obecnie najlepszy opis rzeczywistości, jaki mamy. Jednak okazuje się, że aby ten model dawał prawidłowe przewidywania, pojawiają się w nim tak zwane stałe fundamentalne. Czyli liczby, których nie da się w żaden sposób wyprowadzić z teorii, a trzeba je po prostu zmierzyć. Rodzi to oczywiście całą gamę pytań. Od takich, czy da się znaleźć inny model, z którego wynikałyby te wartości, czy te stałe zmieniają się w czasie, a także jak dokładnie potrafimy je zmierzyć. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Piotrem Wcisło właśnie o stałych fundamentalnych, pomiarach w fizyce i eksperymentach, które mogą przetrzeć szlak do “nowej fizyki”.---------Piotr Wcisło jest profesorem na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz badaczem w Krajowym Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej. Na co dzień zajmuje się ultraprecyzyjnymi pomiarami, które pozwalają testować fundamenty naszej wiedzy o wszechświecie. Jest laureatem wielu nagród za rozwój fizyki eksperymentalnej i kieruje prestiżowymi projektami badawczymi, w tym grantem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). Aktywnie działa także na rzecz popularyzacji fizyki.Link: https://piotrwcislogroup.umk.pl/-------Rozdziały:00:00 Wstęp i zapowiedź gościa01:30 Problem pomiaru w mechanice kwantowej14:03 Czym są stałe fundamentalne?19:36 Stałe wymiarowe vs bezwymiarowe21:39 Czy stałe fundamentalne da się wyprowadzić?25:45 Czy stałe zmieniają się w czasie?31:32 Nowe eksperymenty47:31 Czy fizyka jest w kryzysie?

#33 - Dlaczego śpimy i po co nam sny? | dr Małgorzata Hołda

Wszyscy śpimy. Jednak okazuje się, że sen wciąż pozostaje dużą zagadką naukową. Pojawia się tutaj mnóstwo pytań: dlaczego w ogóle potrzebujemy snu? Czy marzenia senne mają jakąś funkcję? Co zmienia się w pracy mózgu, kiedy śpimy, i jak to wszystko łączy się z pamięcią, uczeniem się, zdrowiem, czy nawet świadomością?W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr Małgorzatą Hołdą właśnie na temat wielu aspektów śnienia. Tego, jak wyglądają badania, jakie wnioski możemy z nich wyciągnąć oraz gdzie nie znamy jeszcze odpowiedzi i jakie są możliwe hipotezy. ----------Dr Małgorzata Hołda jest opiekunką Pracowni Psychologii Snu oraz adiunktem w Instytucie Psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jej zainteresowania naukowe obejmują psychologię snu i śnienia, a także wpływ snu na procesy poznawcze.  Jest również popularyzatorką nauki.Profil UJ: https://psychologia.uj.edu.pl/malgorzata-holda----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:11 Czym jest sen?00:04:13 Fazy snu00:09:32 Krótkie przebudzenia00:10:22 Praca mózgu podczas snu00:17:32 Marzenia senne00:26:13 Po co śnimy?00:36:26 Świadome sny00:41:18 Ewolucja snu00:46:52 Wpływ na pamięć i uczenie00:50:33 Wpływ na zdrowie00:58:58 Przyszłość badań i wpływ społeczny

#32 - Fizyka kwantowa: splątanie, nierówności Bella i nielokalność | prof. Jan Chwedeńczuk

Mechanika kwantowa jest naprawdę dziwna. Sam Richard Feynman miał powiedzieć, że „jeśli myślisz, że rozumiesz mechanikę kwantową, to znaczy, że jej nie rozumiesz”. Jednym z najbardziej nieintuicyjnych zjawisk w tej teorii jest tzw. splątanie kwantowe, to właśnie je Einstein nazwał „upiornym oddziaływaniem na odległość”. Okazuje się jednak, że problemów jest znacznie więcej i żeby w pełni docenić, jak bardzo nieintuicyjne może być myślenie o rzeczywistości, potrzebujemy takich pojęć jak realizm, nielokalność czy niezależność pomiarowa.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność rozmawiać z prof. Janem Chwedeńczukiem właśnie o splątaniu kwantowym, nierówności Bella,, problemie pomiaru, a także o wielu innych aspektach mechaniki kwantowej.----------prof. Jan Chwedeńczuk jest fizykiem pracującym na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się podstawami mechaniki kwantowej, splątaniem, nierównościami Bella, nielokalnością oraz metrologią kwantową i zjawiskami w gazach kwantowych. Jest także wykładowcą akademickim i popularyzatorem nauki.---------Rozdziały:00:00 Wstęp01:23 Czym jest splątanie kwantowe?09:46 Rys historyczny i nierówność Bella17:35 Zmienne ukryte22:35 Nielokalność29:21 Niezależność pomiarowa32:17 Superdeterminism34:51 Problem falsyfikowalności38:13 Podstawy mechaniki kwantowej45:14 Problem pomiaru i interpretacje mechaniki kwantowej49:22 Determinizm i indeterminizm52:29 Ciekawe kierunki badań--------
Jeżeli chcesz wesprzeć podcast można to zrobić na platformie Patronite.
Zostań Patronem: https://patronite.pl/tobardziejskomplikowane---------

#31- Jak komórki przetwarzają informacje? | prof. Marta Miączyńska

Myślę, że ludzi od zawsze fascynowało, z czego jesteśmy zbudowani. Dziś większość z nas wie, że podstawowym budulcem naszego organizmu są komórki. Okazuje się jednak, że komórki są niesamowicie złożone, a zrozumienie procesu, w którym z jednej komórki powstaje cały ludzki organizm, wciąż stanowi ogromne wyzwanie naukowe. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Martą Miączyńską, właśnie o biologii komórki, o tym, jak zmienia się nasze rozumienie procesów w niej zachodzących, a także o rozwoju organizmów, nowotworach i o tym, czy komórki możemy nazywać „inteligentnymi”.--------Prof. Marta Miączyńska jest dyrektorką Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, gdzie od 2005 roku kieruje Laboratorium Biologii Komórki. Jej zainteresowania naukowe obejmują endocytozę i „logistykę” wewnątrzkomórkową, czyli to, jak transport wewnątrz komórki integruje się z innymi procesami, m.in. sygnalizacją i regulacją ekspresji genów. Jest laureatką wielu nagród za osiągnięcia naukowe. Pełni też funkcje międzynarodowe: jest wiceprzewodniczącą Rady EMBO oraz współprzewodniczy europejskiej sieci instytutów badawczych EU-LIFE. Udziela się także jako popularyzatorka nauki. Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Marta_Mi%C4%85czy%C5%84skaIIMCB: https://www.iimcb.gov.pl/pl/instytut/dyrekcja/30-marta-miaczynska--------Rozdziały:00:00 Wstęp01:25 Komórka jako system02:46 Przetwarzanie informacji w komórce04:17 Jak komórka podejmuje decyzje?09:51 Mechanizmy komunikacji komórek13:25 Centralny dogmat biologii17:37 Mechanizmy naprawy w komórce21:35 Jak badamy złożoność komórki?27:33 Jak z komórki powstaje organizm?36:37 Nowotwory44:58 Czy komórki są „inteligentne”?--------

#30 - Czarne dziury: Co o nich wiemy i jak badamy? | dr Maciej Wielgus

Czarne dziury to niewątpliwie jedne z najbardziej tajemniczych i fascynujących obiektów w naszym Wszechświecie. Okazuje się, że nie tylko istnieją, w co początkowo wątpił nawet Einstein, ale odgrywają kluczową rolę w formowaniu się galaktyk i wpływają na ich losy. Dziś wiemy już z dużą pewnością, że czarne dziury istnieją, a w 2019 roku udało się uzyskać pierwszy obraz jednej z nich. Jednak mimo rosnącej wiedzy wciąż pozostają jedną z największych zagadek kosmosu. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr. Maciejem Wielgusem zarówno o teoretycznych próbach zrozumienia czarnych dziur, jak i o eksperymentach, które pomagają weryfikować różne hipotezy.--------dr Maciej Wielgus jest astronomem zajmującym się fizyką czarnych dziur, zwłaszcza obserwacjami w paśmie radiowym, akrecją i emisją dżetów. Pracował zarówno w Polsce jak i w czołowych ośrodkach na świecie, m.in. na Harvardzie oraz w Instytucie Maxa Plancka a obecnie w Instytucie Astrofizyki w Andaluzji. Jest także członkiem zespołu Event Horizon Telescope, gdzie odegrał istotną rolę w projekcie, który doprowadził do uzyskania pierwszego obrazu czarnej dziury. Poza tym aktywnie popularyzuje naukę.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Wielgus---------Rozdziały:0:00:00 Wstęp00:01:23 Czym są czarne dziury?00:04:54 Horyzont zdarzeń00:10:53 Przesunięcie ku czerwieni00:12:34 Osobliwość00:14:14 Paradoks informacyjny i promieniowanie Hawkinga00:26:12 Wpływ czarnych dziur na galaktyki (akrecja i dżety)00:43:18 Pierwotne czarne dziury00:47:56 Przyszłość badań00:56:48 Jak przetwarzane są dane01:05:30 Uzyskanie obrazu czarnej dziury---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#29 - Sztuczna Inteligencja: Czy można mieć z nią relacje? | dr Konrad Maj

Sztuczna inteligencja to obecnie bardzo gorący temat i to z wielu różnych perspektyw. Jedną z nich jest psychologia obcowania z tymi systemami, bo okazuje się, że obserwujemy rosnącą liczbę ludzi, którzy nie tylko używają ich do pomocy w wykonywaniu zadań, ale angażują się w głębsze i bardziej intymne konwersacje. Pojawia się tutaj oczywiście pytanie: jaki to może mieć wpływ na naszą psychikę? W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr Konradem Majem zarówno o relacjach z systemami sztucznej inteligencji, ale także o tym, jak może to wpłynąć na społeczeństwo, edukację czy problem „alignmentu”.---------Dr Konrad Maj jest psychologiem społecznym i kierownikiem Centrum HumanTech na Uniwersytecie SWPS, a także adiunktem w Zakładzie Sztucznej Inteligencji na Wydziale Projektowania w Warszawie. Zajmuje się społecznymi i psychologicznymi aspektami nowych technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji oraz robotyki humanoidalnej. Jest autorem licznych publikacji naukowych, a także angażuje się w popularyzację wiedzy.SWPS: https://swps.pl/konrad-maj--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:16 Psychologia relacji z AI00:12:23 Bańki informacyjne i personalizacja kontaktu z AI00:20:10 Wpływ AI na funkcje poznawcze00:24:47 Asymetria relacji z AI00:31:34 Wpływ AI na społeczeństwo00:41:00 Wpływ AI na edukację00:48:26 Czy inteligencja ludzka będzie potrzebna?00:52:07 Problem alignmentu

#28 - Czy możemy poznać naturę Wszechświata? | dr Tomasz Miller

Matematyka jest niewątpliwie jedną z najważniejszych dziedzin ludzkiej aktywności intelektualnej i myślę, że każdy zdaje sobie sprawę, jak niezbędna jest jej rola w fizyce. Pojawia się jednak pytanie: dlaczego w ogóle możemy używać matematyki w fizyce i jakie są związki między tymi dwiema dziedzinami nauki?W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr. Tomaszem Millerem właśnie o matematyce,  jej relacjach z fizyką, a także o samej strukturze matematyki, emergencji, automatach komórkowych oraz o roli technologii w pracy współczesnego matematyka.---------Tomasz Miller jest doktorem i fizykiem matematycznym pracującym w Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowo zajmuje się strukturami geometrycznymi leżącymi na pograniczu ogólnej teorii względności i mechaniki kwantowej. Jest także nagradzanym popularyzatorem wiedzy.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_MillerCKBI: https://ckbi.uj.edu.pl/ludzie-centrum/tomasz-miller--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:06 Czy matematyka jest wymyślana?00:03:52 Struktura matematyki00:11:37 Matematyka a fizyka00:24:15 Emergencja00:32:53 Automaty komórkowe i boidy00:38:18 Emergencja w matematyce00:42:06 Czy możliwa jest teoria wszystkiego?00:47:54 Rola technologii01:03:39 Czy AI jest inteligentna?

#27 - Jak medytacja wpływa na mózg? | prof. Zuzanna Setkowicz- Janeczko

Mindfulness i medytacja, choć coraz popularniejsze w dzisiejszym świecie, często kojarzą się z kimś siedzącym i właściwie nicnierobiącym. To jednak bardzo mylne wyobrażenie, bo taka praktyka wcale nie jest bezczynnością, potrafi realnie wpływać na nasz mózg, a także ujawnić coś co może nie być oczywiste na temat samej natury naszego świadomego doświadczenia. Tutaj jednak pojawiają się pytania: jak dokładnie wpływa na mózg? Co może w nas zmienić? I co właściwie ujawnia o naszym doświadczeniu?W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Zuzanną Setkowicz-Janeczko właśnie o medytacji, jej wpływie na mózg, świadomości oraz o tym, dlaczego taka praktyka może pozytywnie oddziaływać nie tylko na nas samych, ale też na ludzi wokół.----------Zuzanna Setkowicz-Janeczko jest profesorem neurobiologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ponadto jest także certyfikowaną nauczycielką mindfulness oraz przewodniczącą rady i wykładowczynią w Polskim Instytucie Mindfulness. Prowadzi również kursy uważności i angażuje się w popularyzację nauki oraz medytacji.Studio Uważnego Rozwoju: https://studiouwaznegorozwoju.pl/Profil UJ: https://pnd-izibb.wb.uj.edu.pl/zespol/zuzanna-setkowicz-janeczko----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:18 Czym jest medytacja i mindfulness08:50 Jak medytacja wpływa na mózg17:23 Medytacja a depresja20:21 Medytacja współczucia22:08 Wpływ medytacji na społeczeństwo24:20 Rola akceptacji26:13 Poczucie „ja”31:20 Medytacja a ADHD32:04 Potencjalne negatywne skutki medytacji35:26 Mechanizmy uwagi39:02 Medytacja a świadomość42:44 Badania naukowe nad medytacją47:10 Trudne i nieprzyjemne doświadczenia50:22 Argumenty za medytacją

#26 - Chaos, Mechanika kwantowa, Emergencja, Wolna wola, Matematyka | prof. Marek Kuś

Otaczająca nas rzeczywistość jest skomplikowana, jednak dzięki nauce udało nam się przynajmniej częściowo poznać mechanizmy działania naszego Wszechświata. Okazuje się, że są one dużo dziwniejsze, niż ktokolwiek mógłby się spodziewać, ale ujawniają pewną strukturę rządzoną prawami fizyki. Powstaje więc naturalne pytanie: co możemy powiedzieć o tej strukturze i jej ewolucji w czasie? W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Markiem Kusiem właśnie o różnych aspektach naszego rozumienia świata. Rozmawiamy o związkach matematyki z fizyką, emergencji, chaosie, zarówno klasycznym, jak i kwantowym, o informacji, mechanice kwantowej, determinizmie, a nawet zahaczamy o temat wolnej woli.--------Marek Kuś jest profesorem fizyki teoretycznej i wieloletnim pracownikiem Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, gdzie w latach 2003-2006 pełnił funkcję dyrektora. Jest także współtwórcą Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej w Gdańsku. Jego zainteresowania naukowe obejmują podstawy mechaniki i informatyki kwantowej, chaos klasyczny i chaos kwantowy, a także filozofię nauki. Udziela się także jako popularyzator wiedzy. ----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp  00:01:28 Związek fizyki i matematyki  00:15:13 Emergencja  00:23:31 Chaos  00:31:31 Chaos kwantowy  00:38:32 Mechanika kwantowa i informacja  00:46:06 Problem pomiaru  00:56:07 Granice determinizmu  01:00:34 Wolna wola  01:07:11 Poznanie praw natury---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

#25 - Jak ewolucja ukształtowała nasze zachowania? | prof. Bogusław Pawłowski

Niewątpliwie nasze zachowania są jednymi z najbardziej skomplikowanych, jakie możemy zaobserwować w naturze. Myślę tutaj zarówno o tych indywidualnych, jak i grupowych, które pozwoliły nam sięgnąć znacznie dalej niż mogłaby pojedyncza jednostka. Naturalnie nasuwa się pytanie, jakie procesy sprawiły, że nasz gatunek osiągnął ten niespotykany wcześniej poziom rozwoju i złożoności zachowań. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Bogusławem Pawłowskim właśnie o tych mechanizmach, o selekcji ewolucyjnej, roli genów oraz o tym, jak badania nad historią naszego i innych gatunków mogą pomóc w lepszym zrozumieniu naszej natury.--------Bogusław Pawłowski jest antropologiem i profesorem nauk biologicznych, a także kierownikiem Zakładu Biologii Człowieka na Uniwersytecie Wrocławskim. Specjalizuje się w badaniach nad ewolucją człowieka i biologicznym podłożem zachowań, w tym nad doborem płciowym i biologią atrakcyjności, a jego prace były publikowane w prestiżowych czasopismach, takich jak np. Nature. Jest również aktywnym popularyzatorem nauki.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Bogus%C5%82aw_Paw%C5%82owski--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:16 Co podlega ewolucji w zachowaniach?00:02:59 Rola genetyki00:03:59 Rodzaje selekcji00:09:22 Jak powstała współpraca?00:17:34 Stabilizacja współpracy00:27:03 Wpływ inteligencji00:30:51 Podział na „my i oni”00:38:03 Tworzenie narracji przez umysł00:39:27 Wpływ kultury00:48:00 Wpływ genetyki00:53:04 Geny i przypadek?00:59:35 Przyszłość badań01:03:05 Złożoność procesów ewolucyjnych---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/